Viering Het Veer
“Geluk is liefdevolle vriendelijkheid tegenover alle schepselen.”
21 januari 2024
- Welkom en verontschuldigingen
Beste vrienden, van harte welkom op onze 5de viering in de reeks ‘zaligsprekingen’ (Bergrede).
Wij verontschuldigen vandaag…
Het is een mooie en goede gewoonte om elkaar, bij het begin van dit nieuwe jaar alle goeds toe te wensen.
Ongetwijfeld zal 2024 ook weer een heel avontuur in petto hebben voor ons, voor de hele mensheid, voor de hele schepping. Het is voor iedereen duidelijk dat we in een tijdperk leven van grote veranderingen. Men mag zelfs spreken van een belangrijke transitie: quasi alles staat op losse schroeven: normen en waarden, principes, dogma’s, theorieën, zeden of moraal… Alles wordt door elkaar geschud.
En de Bergrede, op de “edelste” manier geïnterpreteerd, verschaft ons wegwijzers in deze turbulente tijd.
Het thema van vandaag is “zachtmoedigheid” wat door Hein Stufkens wordt vertaald als “Liefdevolle vriendelijkheid”. Zacht van gemoed, van verstand, van hartstocht. Om een toon van zachtmoedigheid te zetten wil ik graag een tekst uit de “Tao Te Ching” voorlezen.
De zachtheid van water holt de hardheid van steen uit.
Buigzaamheid overwint onbuigzaamheid.
De zwakke houdt langer vol dan de sterke.
Diegenen die buigen houden het nog lang uit nadat de onbuigzamen al lang gebroken zijn. Velen weten dat maar weinigen leven ernaar.
Daarom omhelst de wijze de nederigheid en hij eert de weg van de tao.
Hij leeft dicht bij de aarde en verwelkomt haar bitterheid.
Zo wordt de laagste de hoogste en de minste wordt de grootste.
3. Openingslied : ‘Ik zie de hemel opengaan’
4. Openingsgebed : Bezinning (A. Grün “Aandachtig leven”)
Zolang wij onderweg zijn, moeten we steeds opnieuw onze tenten afbreken om naar nieuw land op weg te gaan. Elk opbreken jaagt ons eerst angst aan. Want oude, vertrouwde dingen moeten worden afgebroken. Het onbekende wekt een gevoel van angst in mij. Tegelijkertijd schuilt er in het opbreken een belofte, de belofte van iets nieuws, iets unieks, iets ongekends. Wie niet steeds opnieuw opbreekt, diens leven verstart. Wat niet verandert, wordt oud en muf. Er willen nieuwe levensmogelijkheden in ons opbreken. Maar dat kan alleen als oude patronen worden afgebroken.
5. Bijbellezing: (naar Mattheüs 5, 3-12 “De zaligsprekingen”)
Gezegend jij om je eenvoud
je vond jezelf al
Gezegend jij die treurt en rouwt
en die troost vinden zal
Gezegend jij, zachtmoedige,
die weerloos dient alom.
Gezegend jij die recht zoekt,
het zal rijzen als de zon.
Gezegend jij meedogende,
die deelt in alle leed.
Gezegend jij die in je hart
de woning van de Ene weet.
Gezegend jij die gaat in vrede
in elke voetstap kom je thuis.
Gezegend jij om wat je hebt geleden
en welkom in het vaderhuis.
Hein Stufkens
5. Duiding:
Zachtmoedig is één van de vele woorden waarvoor wij een definitie kunnen geven, maar waarvan de echte betekenis pas duidelijk wordt door oefenen, beoefenen, via het doen…, door ervaring.
Wij kennen in onze taal nog zo enkele woorden zoals ootmoedig, lankmoedig, deemoedig, vrijmoedig, weemoedig… geen simpele begrippen.
De kernwoorden van deze viering zijn: zachtmoedigen, zalig, geluk, liefdevolle vriendelijkheid voor alle schepselen, het land beërven.
Het zijn stuk voor stuk puzzelstukjes die wij in de “Grote Puzzel” een plaats mogen geven, samen met de kernwoorden/kernwaarden van de overige zaligsprekingen.
Het zou mooi zijn als wij, bij wijze van een goed voornemen, beginnen met één van deze zaligsprekingen toe te passen in ons (mijn) leven. Niet te veel hooi op je vork nemen want dan struikel je vroeg of laat en of geef je het vroegtijdig op.
Laat ons eens beginnen met “vriendelijkheid”.
De Dalai Lama zegt: “Mijn religie is vriendelijkheid” en dat is voor velen al een hele opdracht: oprechte vriendelijkheid houdt in dat je geduld oefent, dat je je niet uit je evenwicht laat brengen door spot, onbegrip of brutaliteit, door spijt of geweld misschien….
En een stap verder “Onverstoorbare Liefdevolle Vriendelijkheid”.. is waarschijnlijk nog niet weggelegd voor de meeste mensen; het is bijna een utopie.
Liefdevolle vriendelijkheid werkt ontwapenend, neutraliserend, mogelijk niet onmiddellijk, maar vroeg of laat bereikt het zijn doel. Probeer het maar!
Misschien zou je kunnen opwerpen “Bij mensen kan ik mij dat voorstellen dat dit werkt, maar wat met de Aarde, de Planten, de Dieren dan?…
Het effect op de andere leden van de Schepping kunnen wij pas zien of beoordelen denk ik als ik (wij) leren hun “taal”, het Wezen van die Schepselen te begrijpen; immers “onbekend is onbemind”.
Door dit leerproces belanden wij stap voor stap in een (hoopvolle) spiraal van toenemend begrip en liefde voor die “andere wereld” : houden van de Schepping, haar bestuderen en respecteren, geduldig zijn, inleven…meer en meer begrijpen, nog meer van hun houden en zorg dragen , beschermen, zelfs verdedigen, nog zachtmoediger worden…….
Het wordt steeds beter…
Zachtmoedigheid kan je leren en cultiveren, en stap voor stap kom je dan tot het besef dat wij géén eigendomsrecht hebben over elkaar, over de Aarde of over de rijkdom van de natuur: zelfs niet over kennis of religie!
Ik hoef niet te herhalen tot welke reusachtige problemen dat zogenaamde eigendomsrecht heeft geleid en met welke krampachtige, angstige bezetenheid nog steeds, zelfs wettelijk, dat principe in stand wordt gehouden.
(“Hoe kun je de Aarde bezitten?” Chief Seattle)
En dan komen wij opnieuw bij de vraag: “Waarom moet het allemaal zo grondig fout lopen vooraleer de mensheid het besluit neemt het tij te doen keren?”
Het antwoord is “Vrijheid”, een Goddelijk geschenk, sedert het Aards Paradijs.
Vrij kunnen, mogen kiezen tussen meerdere mogelijkheden, ook voor de zogenaamde foutieve opties. (Bestaan foutieve opties wel ?)
Een mooie illustratie van het feit dat 2 extreme mogelijkheden beide goed kunnen zijn, (afhankelijk van de situatie) en dat zelfs de combinatie van beide tot verrassende resultaten kan leiden is het volgende fenomeen dat de mineralenwereld ons leert:
Neem het metaal ijzer: het is sterk, hard, stug, magnetisch, grijs gekleurd: ideaal om werktuigen en draagstructuren van te maken en zelfs om wapens te fabriceren. (toon een hamer)
Neem vervolgens het metaal koper: het is zacht, plooibaar, rood, niet magnetisch, voelt warm aan, geleidt zeer goed de warmte en elektrische stroom.
Met zuiver koper kan je geen echte wapens maken, het wordt gebruikt om ijzer te omhullen, te beschermen tegen aantasting, om water- en gasleidingen te maken, als stroomgeleider enz…
Beide metalen zijn even waardevol en qua eigenschappen elkaars tegengestelde, tegenpolen a.h.w. maar als je ze samenbrengt bvb onder de vorm van een elektromotor( of dynamo ) kan je elektrische stroom produceren.
De combinatie van het zachte koper met het harde ijzer brengt nieuwe energie voort, iets wat zij apart en alleen niet zouden kunnen.
Polariteiten zijn vaak complementair de één kan in feite niet zonder de ander en uit hun samenwerking, als je het toelaat natuurlijk(vrijheid!), ontstaat actie, beweging, energie en kracht.
Als Hartmoed en Hardmoed ( de zachtmoedige en de die hard) willen samenwerken kunnen zij enorme veranderingen teweeg brengen.
Maar om in dat proces van samenwerken in balans te zijn is blijvende inspanning nodig. Denk aan een koorddanser. Die inspanning houdt ons creatief en maakt het leven dynamisch. (Guus Kuyper). (de dynamo van jouw fiets heeft een draaiend wiel nodig om stroom te produceren)
Met” liefdevolle vriendelijkheid” voor die “andere harde en onverschillige realiteit” hebben wij een fantastisch middel ter beschikking om de Aarde weer te beërven.
Liefdevolle vriendelijkheid of zachtmoedigheid oefenen begint best bij jezelf en pas daarna kan je je zorgzame aandacht naar buiten richten.
Sharon Salzberg geeft ons de volgende richtlijnen:
Liefdevolle vriendelijkheid oefenen is een boeddhistische meditatietechniek. Eerst concentreer je je op zorgzame aandacht voor jezelf, waarbij je in gedachten een zin herhaalt als: dat ik veilig mag zijn, dat ik geduldig mag zijn, dat ik gezond mag zijn, dat ik gemakkelijk mag leven.
Dan richt je deze wens aan iemand die je graag mag, daarna aan een willekeurig iemand of iemand met wie je moeite hebt, en tot slot aan alle levende wezens.
Regelmatige herhaling van deze oefening heeft wonderschone effecten.
Je leert met genegenheid naar jezelf en anderen te kijken i.p.v met reflexmatige aandacht zou besteden. Uiteindelijk ervaar je dat alle levens met elkaar verbonden zijn.
Jezus was een voorbeeld van zachtmoedigheid en nederigheid. Hij nodigde zijn volgelingen uit om een zachtmoedig hart te kweken, dat bereid is om met rust, nederigheid en standvastigheid met God samen te werken.
Toen Jezus de kooplieden uit de tempel verdreef was Hij boos op hun handelingen maar bleef zachtmoedig en beheerst in zijn acties.
Om over na te denken en te reflecteren;
*Het gebeurt regelmatig dat wij het oneens zijn met de mening van een ander. Kunnen wij hier zachtmoedig mee omgaan ?
*Herken je in jezelf een vervelend of lelijk kantje waarvoor je denkt : Dat kan/mag beter ,want dat maakt mij of anderen ongelukkig. Zou het je helpen als je dat “kantje” liefdevol omarmt?
* Zijn er dieren of planten waarvoor je een hekel of antipathie hebt ? Zou liefdevolle vriendelijkheid hierbij een uitkomst kunnen bieden ?
6. Lied: “Wie anders zou de hemel dragen”
“Wie anders zou de hemel dragen
dan zij die van de aarde houden
in een zachtmoedige omarming.”
Zij die knielend groter worden.
De wakenden onder de sterren,
bewogen door een stem hen ingeschapen
als hun eigen adem.
Die niet kunnen, niet willen geloven
dat van de liefde één korrel vergaat.
Zwaartekracht houdt hen niet gevangen.
Licht trekt hen op uit de grond.
Op een dag is het waar,
hemel en aarde door niets of niemand te scheiden.
En mensen als deze overal opgestaan.
Kris Gelaude
“Wie anders zou de hemel dragen…”
7. Geloofsbelijdenis
Ik geloof in de kracht van mensen
om al het verstoorde en gekwetste
te helen en te voltooien,
en zo het leven op Aarde zinvol te maken.
ik wil daartoe mijn deel bijdragen
door met zorg en eerbied om te gaan
met iedereen en alles op mijn weg,
door wat mij gegeven is
niet voor mijzelf alleen te houden
maar voorrang te geven aan wie
gekwetst is, vernederd en verdrukt.
In navolging van Jezus Christus
wil ik blijven herhalen dat solidariteit
onze enige hoop is
om zo te komen tot een wereldwijde
warme gemeenschap van vrienden.
8. Voorbeden : Zachtmoedig zijn voor de Schepping
– L1 Wij bidden dat het hart van de mensen zich mag openen voor de schreeuw van de schepping voor respect, mededogen, zorgzame aandacht en tederheid.
Heer leer ons wat zachtmoedigheid is voor elkaar en voor de Schepping.
– L2 Wij bidden dat wij zouden mogen beseffen dat alles met alles verbonden is, dat alles één is. Dat wij niets alléén bezitten, want alles is aan allen geschonken.
Heer leer ons wat verbondenheid met alles en allen betekent.
– L3 Dat dankbaarheid ons moge vervullen als we gebruik maken van de Aardse grondstoffen om hiermee nuttige dingen te maken en om de vreugde te voelen bij het zien van de prachtige natuur.
Heer help ons om elke dag opnieuw onze dankbaarheid uit te spreken voor alles wat de Schepping ons gratis biedt.
9. Tafelgebed :
Dit is de tafel van zachtmoedigheid.
Dit is de tafel van warmhartigheid,
de tafel van mensen die delen en breken.
Aan deze tafel zijn wij uitgenodigd,
wij mensen, zo verschillend van aard,
wij mensen die het goede zoeken.
Mensen die elkaar het licht in de ogen gunnen,
mensen die niet van elkaar wegkijken,
mensen die liefdevolle vriendelijkheid oefenen.
Aan deze tafel zijn wij uitgenodigd,
wij mensen met onze kwetsuren,
wij mensen met onze angsten.
Aan deze tafel klopt het hart,
het hart van de weerloze liefde,
het hart dat niet zal stilstaan.
Aan deze tafel herinneren we ons,
de woorden van Jezus : “Neem en eet,
dit brood is mijn lichaam dat voor je sterven zal.
Het wordt eens voedsel voor de mens.
Brood delen (Muziek “Lark in the clear air” Lorena Mc Kenneth)
Hierna zei Jezus : Deze beker is mijn bloed,
dat ik geef voor alle mensen, drink hiervan.
Wijn, water… wordt rond gedeeld.
Wij klinken op…
10. Onze Vader :
M. Onze Vader, die zijt in het veld, in de zee, in de rivier,
in de bergen, in de woestijn en in de stad
Geheiligd zij uw schepping,
Vol van ontwikkeling, kracht en leven
V Uw wijsheid kome, opdat we de schoonheid die we kregen, zouden beschermen en ontwikkelen.
We genieten ervan in bloemen, het water en in de vruchtbare
Moeder Aarde, in de warme adem van de zon.
En in de frisse schaduw van de nacht.
M. Uw wil geschiede, Heer, zodat we mens worden
naar uw beeld en gelijkenis,
zodat we de uitdaging aangaan uw schepping te behoeden.
Geef ons elke dag verwondering om het frisse groen
in de weide, in het bos, in de tuin en in de grond
En verontwaardiging omwille van de vervuiling.
M Vergeef ons ons gebrek aan verantwoordelijkheid, waardoor we niet zorgen voor wat we gekregen hebben.
Laat ons met liefde en kracht overtuigend zijn
om werken van vernieling te staken.
V Laat ons niet vervallen in de verwoestijning ten gevolge van de mijnbouw, van ontginning en consumptie, die naar de dood leidt, die uw werken, ontkent en die uw leven vernietigt.
En bevrijdt ons van lafheid en meeloperij,
opdat onze levens zich omvormen tot een dynamische kracht die leven geeft. Amen.
Padre Marco Arana uit Peru
14. Slotlied: Die vrede willen stichten
15. Mededelingen en collecte
René, Monique en Kristien danken u voor het samen vieren.
Geraadpleegde bronnen
- De grondwet van geluk. De universele wijsheid van de bergrede. Hein Stufkens (2016) Uitgeverij Bres Edicola Publishers
- Karlik ; ontmoetingen met een natuurwezen.Ursula Burkhard (1987) Uitgeverij Vrij Geestesleven Zeist
- Aandachtig leven: Anselm Grün (2006) Uitgeverij Ten Have
- Werkelijk gelukkig door de kracht van meditatie.
Sharon Salzberg (2011) Uitgeverij Servire
